learnxinyminutes-docs/th/pascal.md

language	filename	contributors	translators	lang
Pascal	learnpascal-th.pas	Ganesha Danu http://github.com/blinfoldking Keith Miyake https://github.com/kaymmm	Worajedt Sitthidumrong https://bitbucket.org/wrj	th-th

Pascal (ปาสกาล) เป็นภาษาโปรแกรมมิ่งทั้งแบบ imperative และ procedural ที่ออกแบบโดย Niklaus Wirth (นิเคล้า เวิร์ท) เมื่อปี 1968-69 และเผยแพร่ตอน 1970 โดยเน้นให้เป็นภาษาที่เล็ก มีประสิทธิภาพ เพื่อเสริมการเขียนโปรแกรมที่มีแนวปฏิบัติที่ดีด้วยการใช้โครงสร้างของตัวภาษา และโครงสร้างข้อมูลมากำกับ ชื่อของภาษานี้ตั้งเป็นเกียรติให้กับนักคณิตศาสตร์ชาวฝรั่งเศส, นักปรัชญา และนักฟิสิกส์ ชื่อ Blaise Pascal (เบลส ปาสกาล) ข้อมูลจาก : วิกิพีเดีย

การคอมไพล์และรันโค้ดภาษาปาสกาลนี้ สามารถใช้ปาสกาลคอมไพลเลอร์ฟรีชื่อ Free Pascal ได้ โดย ดาวน์โหลดที่นี่

ด้านล่างจะเป็นโครงสร้างภาษาหลัก ๆ ที่ต้องเข้าใจก่อน ปาสกาลจะเป็นภาษาที่เข้มงวดกับโครงสร้างโค้ดมาก

//โปรแกรมปาสกาล
//คอมเม้นต์เขียนแบบนี้ ใช้สแลชสองครั้ง
{
    แต่ถ้าต้องการคอมเม้นหลาย ๆ บรรทัด
    ให้ใช้ วงเล็บปีกกา (curly brackets)
    เนื้อหาอยู่บรรทัดเดียวกันกับปีกกาได้
}

//อย่างแรก ต้องประกาศ ชื่อโปรแกรม
program learn_pascal; //<-- ห้ามลืม semicolon

const
    {
        ประกาศค่าคงที่ (constant) ในบล็อคนี้
    }
type
    {
        ประกาศชนิดข้อมูลของเราเองที่นี่ ไม่ว่าจะเป็น ชนิดข้อมูลทั่วไป
        หรือจะเป็นคลาส
    }
var
    {
        ตัวแปร ในภาษาปาสกาล ไม่เหมือนกับภาษาอื่น ๆ
        เพราะต้องประกาศในบล็อค var ก่อนใช้งานเสมอ
    }

//มาถึงส่วนโปรแกรมหลัก หรือ main fucntion นั่นเอง
begin
    {
        โค้ดเราทำงานอะไร อย่างไร ก็เริ่มรันจากตรงนี้
    }
end. // จบการทำงานของ _โปรแกรม_ เราจะจบด้วย จุลภาค "."

โค้ดต่อจากนี้ จะเป็นการอธิบายประกาศตัวแปรของปาสกาล

//การประกาศตัวแปร ทำได้แบบนี้
//var ชื่อตัวแปร : ชนิด ;
var a:integer;
var b:integer;

//หรือแบบที่นิยมมากกว่า คือเอามาเก็บในบล็อค var ทั้งหมด
var
    a : integer;
    b : integer;

//ถ้าจะเอาแบบสั้น ๆ บรรทัดเดียว ก็ทำได้ ทำได้พร้อมกันหลาย ๆ ตัวแปรด้วย
var a,b : integer;

โค้ดตัวอย่างนี้เป็นโปรแกรม Learn_More ที่เป็นโครงสร้างโปรแกรมง่าย ๆ ที่จบสมบูรณ์หนึ่งโปรแกรม มีบล็อค program, const, type, main (Begin..End.)

program Learn_More;
// มาต่อเรื่อง ชนิดของข้อมูล (data types) และ ตัวดำเนินการ (operators)

const
    PI = 3.141592654;
    GNU = 'GNU''s Not Unix';
        // ค่าคงที่ ให้ตั้งชื่อเป็น ตัวพิมพ์ใหญ่ ทั้งหมด ใช้กับชนิดข้อมูลใดๆ ก็ได้
        // ค่าคงที่ ก็ตามชื่อเลย กำหนดค่าแล้ว ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ขณะรัน

// การประกาศชนิดข้อมูลของเราเอง
// "ชนิด" ของตัวแปรสองแบบนี้ จะนำไปใช้ด้านล่าง
type
    ch_array : array [0..255] of char;
        // อะเรย์ เป็นชนิดข้อมูลที่มี ความยาว/ช่องเก็บข้อมูล และ ชนิดข้อมูล
        // โค้ดด้านบน เป็นการประกาศอะเรย์ของตัวอักษา 255 ตัวอักษา
        // ซึ่งได้ ความยาว/ช่องเก็บข้อมูลในตัวแปรตัวนี้ 256 ช่องที่เป็นข้อความ
    md_array : array of array of integer;
        // ด้านบนนี้ เป็นตัวอย่าง อะเรย์สองมิติของเลขจำนวนเต็ม
        // อะเรย์ ยังซ้อนกับอะเรย์ได้อีกด้วย ทำให้สร้าง อะเรย์หลายมิติได้
        // เรายังสามารถสร้าง อะเรย์ที่มีความยาวช่องเท่ากับศูนย์ (0) ได้อีกด้วย
        // ซึ่งทำให้เกิด อะเรย์ที่จำนวนช่องยืดหยุ่นได้ (dymaically sized array)

// การประกาศตัวแปร : ชื่อตัวแปรเหล่านี้จะนำไปใช้ด้านล่างต่อไป
var
    int, c, d  : integer;
           // ประกาศในบล็อค var มีตัวแปรสามตัวเป็นอินทีเจอร์
           // ชนิดจำนวนเต็ม แบบ 16 bit มีช่วงข้อมูล [-32,768.. 32,767]
           // »int« ในที่นี้เป็น "ชื่อตัวแปร" ที่ต้นฉบับตั้งให้สอดคล้องกับชนิดข้อมูล
           // อย่าสับสนกับบางภาษาที่มีชนิด int ประกาศหน้าชื่อตัวแปร
    r    : real;
           // ตัวแปร r เป็นชนิดเรียล (real) หรือเลขทศนิยม
           // real มีช่วงข้อมูล [3.4E-38..3.4E38]
    bool : boolean;
           // ข้อมูลชนิดบูเลียน (boolean) มีค่าได้สองแบบ คือ True/False
    ch   : char;
           // ตัวแปร ch เป็นชนิดตัวอักษร (ชาร์? คาร์?) หรือคาแรกเตอร์
           // ตัวอักษรเป็นแบบ ASCII 8 bit ดังนั้นจะไม่ใช่ UTF, Unicode
    str  : string;
           // ตัวแปรสตริงจะเก็บข้อความ หรือ char หลาย ๆ ตัว
           // ชนิดข้อมูลนี้ไม่เป็นมาตรฐานภาษาแต่คอมไพเลอร์ปาสกาลก็มักจะมีให้
           // ทั่ว ๆ ไปแล้ว จะเป็นอะเรย์ของ char ความยาวตั้งต้น 255
    s    : string[50];
           // แบบนี้คือ กำหนดความยาว string เอง ให้เก็บ char 50 ตัว
           // แบบนี้ก็ทำให้ประหยัดหน่วยความจำมากขึ้นนั่นเอง
    my_str: ch_array;
           // ชนิดตัวแปร ใช้เป็นชนิดที่เรากำหนดเองก็ได้ อย่างตอนนี้
           // ch_array เป็น "ชนิดข้อมูล" ที่เราสร้างขึ้นมาในบล็อค type
    my_2d : md_array;
           // ตัวแปรแบบอะเรย์ที่ไม่ประกาศขนาด (dynamically sized array)
           // ก่อนเอาไปใช้จริงต้องระบุขนาดก่อนใช้เสมอ

    // ชนิดข้อมูลแบบ integer เพิ่มเติม
    b    : byte;     // มีช่วงข้อมูล [0..255]
    shi  : shortint; // มีช่วงข้อมูล [-128..127]
    smi  : smallint; // มีช่วงข้อมูล [-32,768..32,767] (standard Integer)
    w    : word;     // มีช่วงข้อมูล [0..65,535]
    li   : longint;  // มีช่วงข้อมูล [-2,147,483,648..2,147,483,647]
    lw   : longword; // มีช่วงข้อมูล [0..4,294,967,295]
    c    : cardinal; // ก็คือ longword
    i64  : int64;    // มีช่วงข้อมูล
                     // [-9223372036854775808..9223372036854775807]
    qw   : qword;    // มีช่วงข้อมูล [0..18,446,744,073,709,551,615]

    // ชนิดข้อมูลแบบ real เพิ่มเติม
    rr   : real;     // มีช่วงข้อมูลที่ขึ้นกับระบบปฏิบัติการ
                     // (เช่นเป็นแบบ 8-bit, 16-bit, ฯลฯ)
    rs   : single;   // มีช่วงข้อมูล [1.5E-45..3.4E38]
    rd   : double;   // มีช่วงข้อมูล [5.0E-324 .. 1.7E308]
    re   : extended; // มีช่วงข้อมูล [1.9E-4932..1.1E4932]
    rc   : comp;     // มีช่วงข้อมูล [-2E64+1 .. 2E63-1]

Begin
    // การกำหนดค่าตัวแปรให้ขณะประกาศ
    int  := 1;
    r    := 3.14;
    ch   := 'a';  // ใช้ single quote เหมือนกันทั้ง char และ string
    str  := 'apple';
    bool := true;
    // ภาษาปาสกาล มอง "ชื่อเฉพาะ" แบบไม่สนพิมพ์ใหญ่พิมพ์เล็ก
    // (case-insensitive language)
    // ตัวดำเนินการแบบคณิตศาสตร์ (arithmethic operation)
    int := 1 + 1;   // int = 2 ซึ่งจะกำหนดทับค่าเดิมด้านบนที่เคยประกาศ
    int := int + 1; // int = 2 + 1 = 3 นำค่าตอนนี้ (2) มา +1 ได้ 3
    int := 4 div 2; // int = 2 หารด้วย div จะได้ผลเป็น integer เสมอ
    int := 3 div 2; // int = 1
    int := 1 div 2; // int = 0

    bool := true or false;  // bool = true
    bool := false and true; // bool = false
    bool := true xor true;  // bool = false

    r := 3 / 2;  // หารด้วย / จะได้ผลเป็น real เสมอ
    r := int;    // เรากำหนดค่า integer ให้ตัวแปร real ได้
                 // แต่ทำกลับกัน โดยกำหนด real ให้ integer ไม่ได้

    c := str[1]; // กำหนดค่าแรกใน array str ให้ตัวแปร c ที่เป็น char
    str := 'hello' + 'world'; // เรารวม string เข้าด้วยกันด้วย +

    my_str[0] := 'a'; // กำหนดค่าให้ string เฉพาะตำแหน่งแบบอะเรย์ทั่วไป

    setlength(my_2d,10,10); // ปรับขนาดอะเรย์ 2 มิติให้เป็นขนาด 10x10
                            // โดยตัวแปร my_2d นี้สร้างแล้วด้านบน
    for c := 0 to 9 do      // อะเรย์เริ่มจาก 0 และจบที่ ความยาว-1
        for d := 0 to 9 do  // ตัวนับ (counter) จำเป็นต้องประกาศก่อนใช้
        my_2d[c,d] := c * d;
          // กำหนดอะเรย์หลายมิติ ด้วยการใช้วงเล็บก้ามปู (square brackets)

End.
// จบโปรแกรมบริบูรณ์ ด้วย "."

ด้านล่าง เป็นตัวอย่างการเขียนโปรแกรมปาสกาลชื่อ Functional_Programming

program Functional_Programming;

Var
    i, dummy : integer;

function factorial_recursion(const a: integer) : integer;
{  ทำการคำนวณแฟคทอเรียลซ้ำ ๆ ของเลขจำนวนเต็ม โดยผ่านพารามิเตอร์ a
   ถ้าจะประกาศตัวแปรโลคอลในฟังก์ชั่น ก็ทำได้ โดยการใช้บล็อค var ภายในฟังก์ชั่น
   เช่น :
   var
      local_a : integer;
}
Begin
    If a >= 1 Then
    { ฟังก์ชั่นนี้คืนค่ากลับ โดยการกำหนดค่าที่ผ่านทางพารามิเตอร์ a
     นำมาคูณกับฟังก์ชั่นที่ผ่าน a-1 สุดท้ายก็กำหนดค่าลงไปให้กับฟังก์ชั่นตรงๆ }
        factorial_recursion := a * factorial_recursion(a-1)
    Else
        factorial_recursion := 1;
End; // จบ ฟังก์ชั่น ด้วย ";" หลัง End ไม่เหมือนกับจบ โปรแกรม ที่จะใช้ "."

procedure get_integer(var i : integer; dummy : integer);
{ เรารับ input จากผู้ใช้มาเก็บใน parameter i ที่เป็น integer ที่ตั้งขึ้นใน
  พารามิเตอร์ โดยใช้ var ประกาศ ทำให้ค่าที่รับเข้ามาจะเปลี่ยนปรับได้จาก
  ภายนอกการประกาศพารามิเตอร์นี้ ส่วน dummy เป็นตัวแปรที่ปรับเปลี่ยนได้
  "เฉพาะจากภายในฟังก์ชั่น,โพรซีเยอร์นั้น ๆ }
Begin
    write('Enter an integer: ');
    readln(i);
    dummy := 4; // dummy จะไม่ทำให้ค่าที่ได้รับมาครั้งแรกใน main block เปลี่ยน
End;

//--------------------//
// main program block
//--------------------//
Begin
    dummy := 3;
    get_integer(i, dummy);
    writeln(i, '! = ', factorial_recursion(i));
    // พิมพ์ค่า i!
    writeln('dummy = ', dummy); // จะให้ค่าเป็น '3' เสมอ
                                // เพราะจะไม่เปลี่ยนเนื่องด้วย
                                // การประกาศพารามิเตอร์ใน
                                // โพรซีเยอร์ get_integer ด้านบน
End.