mirror of
https://github.com/adambard/learnxinyminutes-docs.git
synced 2024-12-28 19:58:51 +00:00
503 lines
15 KiB
Markdown
503 lines
15 KiB
Markdown
---
|
||
language: python
|
||
filename: learnpython-tr.py
|
||
contributors:
|
||
- ["Louie Dinh", "http://ldinh.ca"]
|
||
translators:
|
||
- ["Haydar KULEKCI", "http://scanf.info/"]
|
||
lang: tr-tr
|
||
---
|
||
Python Guido Van Rossum tarafından 90'ların başında yaratılmıştır. Şu anda
|
||
varolanlar arasında en iyi dillerden birisidir. Ben (Louie Dinh) Python
|
||
dilinin syntax'ının belirginliğine aşığım. O basit olarak çalıştırılabilir
|
||
pseudocode'dur.
|
||
|
||
Geri bildirimlerden son derece mutluluk duyarım! Bana [@louiedinh](http://twitter.com/louiedinh)
|
||
adresinden ya da louiedinh [at] [google's email service] adresinden ulaşabilirsiniz.
|
||
|
||
Çeviri için geri bildirimleri de [@kulekci](http://twitter.com/kulekci)
|
||
adresine yapabilirsiniz.
|
||
|
||
Not: Bu yazıdaki özellikler Python 2.7 için geçerlidir, ama Python 2.x için de
|
||
uygulanabilir. Python 3 için başka bir zaman tekrar bakınız.
|
||
|
||
|
||
```python
|
||
# Tek satır yorum hash işareti ile başlar.
|
||
""" Çoklu satır diziler üç tane çift tırnak
|
||
arasında yazılır. Ve yorum olarak da
|
||
kullanılabilir
|
||
"""
|
||
|
||
|
||
####################################################
|
||
## 1. İlkel Veri Tipleri ve Operatörler
|
||
####################################################
|
||
|
||
# Sayılar
|
||
3 #=> 3
|
||
|
||
# Matematik beklediğiniz gibi
|
||
1 + 1 #=> 2
|
||
8 - 1 #=> 7
|
||
10 * 2 #=> 20
|
||
35 / 5 #=> 7
|
||
|
||
# Bölünme biraz ilginç. EĞer tam sayılar üzerinde bölünme işlemi yapıyorsanız
|
||
# sonuç otomatik olarak kırpılır.
|
||
5 / 2 #=> 2
|
||
|
||
# Bölünme işlemini düzenlemek için kayan noktalı sayıları bilmeniz gerekir.
|
||
2.0 # Bu bir kayan noktalı sayı
|
||
11.0 / 4.0 #=> 2.75 ahhh...daha iyi
|
||
|
||
# İşlem önceliğini parantezler ile sağlayabilirsiniz.
|
||
(1 + 3) * 2 #=> 8
|
||
|
||
# Boolean değerleri bilindiği gibi
|
||
True
|
||
False
|
||
|
||
# not ile nagatif(mantıksal) değerini alma
|
||
not True #=> False
|
||
not False #=> True
|
||
|
||
# Eşitlik ==
|
||
1 == 1 #=> True
|
||
2 == 1 #=> False
|
||
|
||
# Eşitsizlik !=
|
||
1 != 1 #=> False
|
||
2 != 1 #=> True
|
||
|
||
# Daha fazla karşılaştırma
|
||
1 < 10 #=> True
|
||
1 > 10 #=> False
|
||
2 <= 2 #=> True
|
||
2 >= 2 #=> True
|
||
|
||
# Karşılaştırma zincirleme yapılabilir!
|
||
1 < 2 < 3 #=> True
|
||
2 < 3 < 2 #=> False
|
||
|
||
# Karakter dizisi " veya ' ile oluşturulabilir
|
||
"This is a string."
|
||
'This is also a string.'
|
||
|
||
# Karakter dizileri birbirleri ile eklenebilir
|
||
"Hello " + "world!" #=> "Hello world!"
|
||
|
||
# A string can be treated like a list of characters
|
||
# Bir string'e karakter listesi gibi davranabilirsiniz.
|
||
"This is a string"[0] #=> 'T'
|
||
|
||
# % karakter dizisini(string) formatlamak için kullanılır, bunun gibi:
|
||
"%s can be %s" % ("strings", "interpolated")
|
||
|
||
# String'leri formatlamanın yeni bir yöntem ise format metodudur.
|
||
# Bu metod tercih edilen yöntemdir.
|
||
"{0} can be {1}".format("strings", "formatted")
|
||
# Eğer saymak istemiyorsanız anahtar kelime kullanabilirsiniz.
|
||
"{name} wants to eat {food}".format(name="Bob", food="lasagna")
|
||
|
||
# None bir objedir
|
||
None #=> None
|
||
|
||
# "==" eşitliğini non objesi ile karşılaştırmak için kullanmayın.
|
||
# Onun yerine "is" kullanın.
|
||
"etc" is None #=> False
|
||
None is None #=> True
|
||
|
||
# 'is' operatörü obje kimliği için test etmektedir. Bu ilkel değerler
|
||
# için kullanışlı değildir, ama objeleri karşılaştırmak için kullanışlıdır.
|
||
|
||
# None, 0 ve boş string/list'ler False olarak değerlendirilir.
|
||
# Tüm eşitlikler True döner
|
||
0 == False #=> True
|
||
"" == False #=> True
|
||
|
||
|
||
####################################################
|
||
## 2. Değişkenler ve Kolleksiyonlar
|
||
####################################################
|
||
|
||
# Ekrana yazdırma oldukça kolaydır.
|
||
print "I'm Python. Nice to meet you!"
|
||
|
||
|
||
# Değişkenlere bir değer atamadan önce tanımlamaya gerek yoktur.
|
||
some_var = 5 # Değişken isimlerinde gelenek küçük karakter ve alt çizgi
|
||
# kullanmaktır.
|
||
some_var #=> 5
|
||
|
||
# Daha önceden tanımlanmamış ya da assign edilmemeiş bir değişkene erişmeye
|
||
# çalıştığınızda bir hata fırlatılacaktır. Hata ayıklama hakkında daha fazla
|
||
# bilgi için kontrol akışı kısmına göz atınız.
|
||
some_other_var # isim hatası fırlatılır
|
||
|
||
# isterseniz "if"i bir ifade gibi kullanabilirsiniz.
|
||
"yahoo!" if 3 > 2 else 2 #=> "yahoo!"
|
||
|
||
# Listeler
|
||
li = []
|
||
# Önceden değerleri tanımlanmış listeler
|
||
other_li = [4, 5, 6]
|
||
|
||
# Bir listenin sonuna birşeyler eklemek
|
||
li.append(1) #li şu anda [1]
|
||
li.append(2) #li şu anda [1, 2]
|
||
li.append(4) #li şu anda [1, 2, 4]
|
||
li.append(3) #li şu anda [1, 2, 4, 3]
|
||
# pop ile sondan birşeyler silmek
|
||
li.pop() #=> 3 and li is now [1, 2, 4]
|
||
# Tekrar sonuna eklemek
|
||
li.append(3) # li is now [1, 2, 4, 3] again.
|
||
|
||
# Dizi gibi listenin elemanlarına erişmek
|
||
li[0] #=> 1
|
||
# Son elemanın değerine ulaşmak
|
||
li[-1] #=> 3
|
||
|
||
# Listede bulunmayan bir index'teki elemana erişirken "IndexError" hatası
|
||
# fırlatılır
|
||
li[4] # IndexError fırlatılır
|
||
|
||
# slice syntax'ı ile belli aralıktakı değerlere bakabilirsiniz.
|
||
# (Açık ve kapalı aralıklıdır.)
|
||
li[1:3] #=> [2, 4]
|
||
# Başlangıcı ihmal etme
|
||
li[2:] #=> [4, 3]
|
||
# Sonu ihmal etme
|
||
li[:3] #=> [1, 2, 4]
|
||
|
||
# "del" ile istenilen bir elemanı listeden silmek
|
||
del li[2] # li is now [1, 2, 3]
|
||
|
||
# Listeleri birbiri ile birleştirebilirsiniz.
|
||
li + other_li #=> [1, 2, 3, 4, 5, 6] - Not: li ve other_li yanlız bırakılır
|
||
|
||
# extend ile listeleri birleştirmek
|
||
li.extend(other_li) # Now li is [1, 2, 3, 4, 5, 6]
|
||
|
||
# bir değerin liste içerisinde varlığını "in" ile kontrol etmek
|
||
1 in li #=> True
|
||
|
||
# "len" ile listenin uzunluğunu bulmak
|
||
len(li) #=> 6
|
||
|
||
# Tüpler listeler gibidir sadece değişmezler(immutable)
|
||
tup = (1, 2, 3)
|
||
tup[0] #=> 1
|
||
tup[0] = 3 # TypeError fırlatılır.
|
||
|
||
# Litelerde yapılanların hepsini tüplerde de yapılabilir
|
||
len(tup) #=> 3
|
||
tup + (4, 5, 6) #=> (1, 2, 3, 4, 5, 6)
|
||
tup[:2] #=> (1, 2)
|
||
2 in tup #=> True
|
||
|
||
# Tüplerin(veya listelerin) içerisindeki değerleri değişkenelere
|
||
# atanabilir
|
||
a, b, c = (1, 2, 3) # a şu anda 1, b şu anda 2 ve c şu anda 3
|
||
# Eğer parantez kullanmaz iseniz tüpler varsayılan olarak oluşturulur
|
||
d, e, f = 4, 5, 6
|
||
# şimdi iki değeri değiş tokuş etmek çok kolaydır.
|
||
e, d = d, e # d şimdi 5 ve e şimdi 4
|
||
|
||
|
||
# Sözlükler (Dictionaries) key-value saklanır.
|
||
empty_dict = {}
|
||
# Sözlüklere önceden değer atama örneği
|
||
filled_dict = {"one": 1, "two": 2, "three": 3}
|
||
|
||
# Değere ulaşmak için [] kullanılır
|
||
filled_dict["one"] #=> 1
|
||
|
||
# Tüm anahtarlara(key) "keys()" metodu ile ulaşılır
|
||
filled_dict.keys() #=> ["three", "two", "one"]
|
||
# Not - Sözlüklerin anahtarlarının sıralı geleceği garanti değildir
|
||
# Sonuçlarınız değer listesini aldığınızda tamamen eşleşmeyebilir
|
||
|
||
# Tüm değerleri almak için "values()" kullanabilirsiniz.
|
||
filled_dict.values() #=> [3, 2, 1]
|
||
# Not - Sıralama ile ilgili anahtarlar ile aynı durum geçerlidir.
|
||
|
||
# Bir anahtarın sözlükte oluş olmadığını "in" ile kontrol edilebilir
|
||
"one" in filled_dict #=> True
|
||
1 in filled_dict #=> False
|
||
|
||
# Olmayan bir anahtar çağrıldığında KeyError fırlatılır.
|
||
filled_dict["four"] # KeyError
|
||
|
||
# "get()" metodu KeyError fırlatılmasını önler
|
||
filled_dict.get("one") #=> 1
|
||
filled_dict.get("four") #=> None
|
||
# get() metodu eğer anahtar mevcut değilse varsayılan bir değer atama
|
||
# imknaı sağlar.
|
||
filled_dict.get("one", 4) #=> 1
|
||
filled_dict.get("four", 4) #=> 4
|
||
|
||
# "setdefault()" metodu sözlüğe yeni bir key-value eşleşmesi eklemenin
|
||
# güvenli bir yoludur.
|
||
filled_dict.setdefault("five", 5) #filled_dict["five"] is set to 5
|
||
filled_dict.setdefault("five", 6) #filled_dict["five"] is still 5
|
||
|
||
|
||
# Sets store ... well sets
|
||
empty_set = set()
|
||
# Bir demek değer ile bir "set" oluşturmak
|
||
some_set = set([1,2,2,3,4]) # some_set is now set([1, 2, 3, 4])
|
||
|
||
# Python 2.7'den beri {}'ler bir "set" tanımlaman için kullanılabilir
|
||
filled_set = {1, 2, 2, 3, 4} # => {1 2 3 4}
|
||
|
||
# Bir set'e daha fazla eleman eklemek
|
||
filled_set.add(5) # filled_set is now {1, 2, 3, 4, 5}
|
||
|
||
# "&" işareti ile iki set'in kesişimlerini alınabilir
|
||
other_set = {3, 4, 5, 6}
|
||
filled_set & other_set #=> {3, 4, 5}
|
||
|
||
# | işareti ile
|
||
filled_set | other_set #=> {1, 2, 3, 4, 5, 6}
|
||
|
||
# "-" işareti ile iki set'in farkları alınabilir
|
||
{1,2,3,4} - {2,3,5} #=> {1, 4}
|
||
|
||
# "in" ile değerin set içerisinde olup olmadığını kontrol edebilirsiniz
|
||
2 in filled_set #=> True
|
||
10 in filled_set #=> False
|
||
|
||
|
||
####################################################
|
||
## 3. Akış Denetimi
|
||
####################################################
|
||
|
||
# Bir değişken oluşturmak
|
||
some_var = 5
|
||
|
||
# Buradaki bir if ifadesi. Girintiler(Intentation) Python'da önemlidir!
|
||
# "some_var is smaller than 10" yazdırılır.
|
||
if some_var > 10:
|
||
print "some_var is totally bigger than 10."
|
||
elif some_var < 10: # elif ifadesi isteğe bağlıdır
|
||
print "some_var is smaller than 10."
|
||
else: # Bu da isteğe bağlıdır.
|
||
print "some_var is indeed 10."
|
||
|
||
|
||
"""
|
||
For döngüleri listeler üzerinde iterasyon yapar
|
||
Ekrana yazdırılan:
|
||
dog is a mammal
|
||
cat is a mammal
|
||
mouse is a mammal
|
||
"""
|
||
for animal in ["dog", "cat", "mouse"]:
|
||
# Biçimlendirmeleri string'e katmak için % kullanabilirsiniz
|
||
print "%s is a mammal" % animal
|
||
|
||
"""
|
||
"range(number)" ifadesi sıfırdan verilen sayıya kadar bir sayı listesi döner
|
||
Ekrana yazdırılan:
|
||
0
|
||
1
|
||
2
|
||
3
|
||
"""
|
||
for i in range(4):
|
||
print i
|
||
|
||
"""
|
||
While döngüsü koşul sağlanmayana kadar devam eder
|
||
Ekrana yazdırılan:
|
||
0
|
||
1
|
||
2
|
||
3
|
||
"""
|
||
x = 0
|
||
while x < 4:
|
||
print x
|
||
x += 1 # Shorthand for x = x + 1
|
||
|
||
# try/except bloğu ile hatalar ayıklanabilir
|
||
|
||
# Python 2.6 ve üstü için çalışacaktır:
|
||
try:
|
||
# "raise" bir hata fırlatmak için kullanılabilir
|
||
raise IndexError("This is an index error")
|
||
except IndexError as e:
|
||
pass # Pass is just a no-op. Usually you would do recovery here.
|
||
|
||
|
||
####################################################
|
||
## 4. Fonksiyonlar
|
||
####################################################
|
||
|
||
|
||
# Yeni bir fonksiyon oluşturmak için "def" kullanılır
|
||
def add(x, y):
|
||
print "x is %s and y is %s" % (x, y)
|
||
return x + y # Return values with a return statement
|
||
|
||
# Fonksiyonu parametre ile çağırmak
|
||
add(5, 6) #=> prints out "x is 5 and y is 6" and returns 11
|
||
|
||
# Diğer bir yol fonksiyonları anahtar argümanları ile çağırmak
|
||
add(y=6, x=5) # Anahtar argümanlarının sırası farklı da olabilir
|
||
|
||
# Değişken sayıda parametresi olan bir fonksiyon tanımlayabilirsiniz
|
||
def varargs(*args):
|
||
return args
|
||
|
||
varargs(1, 2, 3) #=> (1,2,3)
|
||
|
||
# Değişken sayıda anahtar argümanlı parametre alan fonksiyonlar da
|
||
# tanımlayabilirsiniz.
|
||
def keyword_args(**kwargs):
|
||
return kwargs
|
||
|
||
# Şu şekilde kullanılacaktır
|
||
keyword_args(big="foot", loch="ness") #=> {"big": "foot", "loch": "ness"}
|
||
|
||
# Eğer isterseniz ikisini aynı anda da yapabilirsiniz
|
||
def all_the_args(*args, **kwargs):
|
||
print args
|
||
print kwargs
|
||
"""
|
||
all_the_args(1, 2, a=3, b=4) prints:
|
||
(1, 2)
|
||
{"a": 3, "b": 4}
|
||
"""
|
||
|
||
# Fonksiyonu çağırırken, args/kwargs'ın tam tersini de yapabilirsiniz!
|
||
# Tüpü yaymak için * ve kwargs'ı yaymak için ** kullanın.
|
||
args = (1, 2, 3, 4)
|
||
kwargs = {"a": 3, "b": 4}
|
||
all_the_args(*args) # foo(1, 2, 3, 4) ile eşit
|
||
all_the_args(**kwargs) # foo(a=3, b=4) ile eşit
|
||
all_the_args(*args, **kwargs) # foo(1, 2, 3, 4, a=3, b=4) ile eşit
|
||
|
||
# Python first-class fonksiyonlara sahiptir
|
||
def create_adder(x):
|
||
def adder(y):
|
||
return x + y
|
||
return adder
|
||
|
||
add_10 = create_adder(10)
|
||
add_10(3) #=> 13
|
||
|
||
# Anonymous fonksiyonlar da vardır
|
||
(lambda x: x > 2)(3) #=> True
|
||
|
||
# Dahili yüksek seviye fonksiyonlar vardır
|
||
map(add_10, [1,2,3]) #=> [11, 12, 13]
|
||
filter(lambda x: x > 5, [3, 4, 5, 6, 7]) #=> [6, 7]
|
||
|
||
# Map etme(maps) ve filtreleme(filtres) için liste kullanabiliriz.
|
||
[add_10(i) for i in [1, 2, 3]] #=> [11, 12, 13]
|
||
[x for x in [3, 4, 5, 6, 7] if x > 5] #=> [6, 7]
|
||
|
||
|
||
####################################################
|
||
## 5. Sınıflar
|
||
####################################################
|
||
|
||
# We subclass from object to get a class.
|
||
class Human(object):
|
||
|
||
# Bir sınıf özelliği. Bu sınıfın tüm "instance"larına paylaşılmıştır.
|
||
species = "H. sapiens"
|
||
|
||
# Basic initializer
|
||
def __init__(self, name):
|
||
# Metoda gelen argümanın değerini sınıfın elemanı olan "name"
|
||
# değişkenine atama
|
||
self.name = name
|
||
|
||
# Bir instance metodu. Tüm metodlar ilk argüman olarak "self"
|
||
# parametresini alır
|
||
def say(self, msg):
|
||
return "%s: %s" % (self.name, msg)
|
||
|
||
# Bir sınıf metodu tüm "instance"lar arasında paylaşılır
|
||
# İlk argüman olarak sınıfı çağırarak çağrılırlar
|
||
@classmethod
|
||
def get_species(cls):
|
||
return cls.species
|
||
|
||
# Bir statik metod bir sınıf ya da instance referansı olmadan çağrılır
|
||
@staticmethod
|
||
def grunt():
|
||
return "*grunt*"
|
||
|
||
|
||
# Bir sınıf örneği oluşturmak
|
||
i = Human(name="Ian")
|
||
print i.say("hi") # "Ian: hi" çıktısı verir
|
||
|
||
j = Human("Joel")
|
||
print j.say("hello") # "Joel: hello" çıktısı verir
|
||
|
||
# Sınıf metodunu çağıralım
|
||
i.get_species() #=> "H. sapiens"
|
||
|
||
# Paylaşılan sınıf özellik değiştirelim.
|
||
Human.species = "H. neanderthalensis"
|
||
i.get_species() #=> "H. neanderthalensis"
|
||
j.get_species() #=> "H. neanderthalensis"
|
||
|
||
# Statik metodu çağırma
|
||
Human.grunt() #=> "*grunt*"
|
||
|
||
|
||
####################################################
|
||
## 6. Modüller
|
||
####################################################
|
||
|
||
# Modülleri sayfaya dahil edebilirsiniz
|
||
import math
|
||
print math.sqrt(16) #=> 4
|
||
|
||
# Modül içerisinden spesifik bir fonksiyonu getirebilirsiniz
|
||
from math import ceil, floor
|
||
print ceil(3.7) #=> 4.0
|
||
print floor(3.7) #=> 3.0
|
||
|
||
# Modüldeki tüm fonksiyonları dahil edebilirsiniz
|
||
# Uyarı: bu önerilmez
|
||
from math import *
|
||
|
||
# Modülün adını kısaltabilirsiniz
|
||
import math as m
|
||
math.sqrt(16) == m.sqrt(16) #=> True
|
||
|
||
# Python modülleri sıradan python dosyalarıdır. Kendinize bir modül
|
||
# yazabilirsiniz, ve dahil edebilirsiniz. Modülün adı ile dosya adı
|
||
# aynı olmalıdır.
|
||
|
||
# Modüllerde tanımlanmış fonksiyon ve metodları öğrenebilirsiniz.
|
||
import math
|
||
dir(math)
|
||
|
||
|
||
|
||
```
|
||
|
||
## Daha fazlası için hazır mısınız?
|
||
|
||
### Ücretsiz Dökümanlar
|
||
|
||
* [Learn Python The Hard Way](http://learnpythonthehardway.org/book/)
|
||
* [Dive Into Python](http://www.diveintopython.net/)
|
||
* [The Official Docs](http://docs.python.org/2.6/)
|
||
* [Hitchhiker's Guide to Python](http://docs.python-guide.org/en/latest/)
|
||
* [Python Module of the Week](http://pymotw.com/2/)
|
||
|
||
### Dead Tree
|
||
|
||
* [Programming Python](http://www.amazon.com/gp/product/0596158106/ref=as_li_qf_sp_asin_tl?ie=UTF8&camp=1789&creative=9325&creativeASIN=0596158106&linkCode=as2&tag=homebits04-20)
|
||
* [Dive Into Python](http://www.amazon.com/gp/product/1441413022/ref=as_li_tf_tl?ie=UTF8&camp=1789&creative=9325&creativeASIN=1441413022&linkCode=as2&tag=homebits04-20)
|
||
* [Python Essential Reference](http://www.amazon.com/gp/product/0672329786/ref=as_li_tf_tl?ie=UTF8&camp=1789&creative=9325&creativeASIN=0672329786&linkCode=as2&tag=homebits04-20)
|